Podatek od spadków i darowizn

Podatek od spadków i darowizn regulowany jest ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art.1 powyższej ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

• dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
• darowizny, polecenia darczyńcy;
• zasiedzenia;
• nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
• zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
• nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Co do zasady podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zwolnione zostało od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, przy zachowaniu warunków określonych w art. 4a ustawy, a w szczególności pod warunkiem, że:

• zgłoszą nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2 ustawy, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem art. 4a ust. 2 i 4 ustawy, oraz
• udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Opisany wyżej obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

• wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy lub
• nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Opodatkowaniu podlega nabycie przez obdarowanego, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej (od wartości odejmuje się):

• 9 637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (zdefiniowanej poniżej);
• 7 276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (zdefiniowanej poniżej);
• 4 902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (zdefiniowanej poniżej).

Od pozostałej kwoty liczy się następująco:

Od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej

Kwota nadwyżki		PODATEK WYNOSI
Ponad	Do
0 zł	10 278 zł	3%
10 278 zł	20 556 zł	308 zł 30 gr i 5% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556 zł		822 zł 20 gr i 7% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej

Kwota nadwyżki		PODATEK WYNOSI
Ponad	Do
0 zł	10 278 zł	7%
10 278 zł	20 556 zł	719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556 zł		1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej

Kwota nadwyżki		PODATEK WYNOSI
Ponad	Do
0 zł	10 278 zł	12%
10 278 zł	20 556 zł	1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556 zł		2 877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Grupy podatkowe:

1. Do grupy I zaliczamy: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
2. Do grupy II zaliczamy: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
3. Do grupy III zaliczamy innych nabywców.